< TSL 69 – REDACTIONEEL >
Aan het ontbranden van de Eerste Wereldoorlog, dit jaar een eeuw geleden, is in de media veel aandacht geschonken, en ook TSL wijdt er een nummer aan. Die oorlog heeft tenslotte ook in de Slavische literaturen zijn sporen nagelaten en de herdenking ervan is een goede gelegenheid min of meer bekende, maar ook geheel onbekende literatuur erover voor het voetlicht te brengen.
Tot de bekendste literatuur over de Eerste Wereldoorlog behoort zonder twijfel de fenomenale roman De lotgevallen van de brave soldaat Švejk van de Tsjechische schrijver Jaroslav Hašek. Deze evergreen van de wereldliteratuur is natuurlijk beschikbaar in een Nederlandse vertaling, maar die is nogal oud en het wordt dus hoog tijd voor een nieuwe, hedendaagse versie. Dit nummer biedt er een proeve van en gaat ook in op het leven van de schrijver, in het bijzonder diens deelname aan het Tsjechische legioen, dat na de oorlog dwars door Siberië trok om via Vladivostok terug te keren naar het vaderland. Dat niet iedereen het er levend afbracht blijkt uit een verhaal van Richard Weiner.
Ook in de Russische literatuur is de Eerste Wereldoorlog een belangrijk thema, al is dat overschaduwd door de gebeurtenissen aan het einde en na de oorlog: de revolutie en de erop volgende burgeroorlog, die nog veel meer pennen in beweging hebben gebracht. Velimir Chlebnikov werd gemobiliseerd in 1916 en diende als soldaat een tijdlang in een reservebataljon. In zijn werk verbindt hij de oorlog vooral met de, allesverslindende, dood. Veel later schreef Aleksander Solzjenitsyn zijn roman Augustus veertien, waarin uitvoerig wordt verteld hoe het Russische leger werd verslagen in het gebied van de Mazurische meren in het noorden van Polen. België, dat in tegenstelling tot het neutraal gebleven Nederland, zeer ernstig te lijden had onder de oorlog, wordt gememoreerd in een gedicht van Aleksander Blok en een toneelstuk van Leonid Andrejev. Los van het thema: een verhaal van Michail Artsybasjev en gedichten van Jan Satoenovski.
December 2014
< TSL 69 >