Volgens Michail Sjisjkin, winnaar van de
Bolsjaja kniga (Grote boeken)-prijs 2011 is
alles wat in Rusland wordt gepubliceerd gratis
te bekijken op internet.1 Dat gaat misschien
wat ver, maar goede websites op het gebied
van de Russische literatuur zijn er zeker.
ВАВИЛОН (VAVILON – BABYLON)
is hiervan een mooi
voorbeeld. De site die in 1997 op internet
verscheen is gewijd aan moderne Russische
letterkunde, vanaf de jaren negentig van de
vorige eeuw.
Het belangrijkste onderdeel van de site is
‘Лица русской литературы’ (Personen in
de Russische literatuur). Deze encyclopedie
van figuren die een rol spelen in de literaire
wereld van de laatste decennia wordt regelmatig
aangevuld met actuele informatie, met
interviews, foto’s en andere afbeeldingen van
– inmiddels bijna achthonderd – schrijvers,
critici, vertalers en uitgevers, en met links
naar sites over hen. Vooral de foto’s zijn interessant:
je wilt nu eenmaal graag weten hoe
een dichter of schrijver eruitziet.
Zoeken kan op verschillende manieren.
Polina Barskova is te vinden op haar naam,
maar ook via ‘Russische schrijvers die in de
Verenigde Staten wonen’, via ‘dichters’ of via
‘schrijvers van de generatie 1966-1978’.
Bekendheid is geen garantie voor auteurs
om te worden opgenomen in deze encyclopedie.
Belangrijk is de kwaliteit van hun werk,
dat vernieuwend moet zijn. Vanuit deze visie
is er geen ruimte voor populaire schrijvers
als Jevgeni Grisjkovets of Viktor Pelevin,
wel voor Natalja Beltsjenko, Timoer Kibirov,
Vjatsjeslav Pjetsoech en Michail Sjisjkin.
In de hectische jaren na het uiteenvallen van
de Sovjet-Unie richtten de gevestigde literaire
uitgeverijen en dikke tijdschriften zich op het
publiceren van schrijvers die – al dan niet
ondergronds of in de emigratie – naam hadden
gemaakt. Om ruimte te geven aan jonge,
vernieuwende schrijvers voor wie daar geen
aandacht was, zette dichter en criticus Dmitri Koezmin
Bij ‘Тексты и авторы’ (Teksten en auteurs)
is dit werk te vinden, op genre of op auteur,
direct of via links naar andere sites. Hier
worden bij elke auteur enige bio- en bibliografische
gegevens vermeld.
vavilon: geschiedenis
In de jaren tachtig van de vorige eeuw was
VAVILON de naam van een literair samizdattijdschrift
én van de groep van vijf jonge auteurs
die het tijdschrift vulde. VAVILON is geïnspireerd
door de gelijknamige rocksong van
Boris Grebensjikov uit 1981 en gekozen als
metafoor voor ‘a multitude of voices, a multitude
of ideas about what literature should be’.3
Het tijdschrift werd een almanak die in druk
verscheen tussen 1992 en 2003. De schrijversgroep
werd een forum voor de literaire
generatie van de jaren negentig, later voor alle
schrijvers die de literatuur wilden vernieuwen
volgens de ideeën van deze groep. Zij stond
voor professionalisme en wilde een rol spelen
in het moderne literaire leven. In 1997 verscheen
VAVILON op internet. Vanaf het eind
van de jaren negentig verwijst VAVILON ook
naar literaire sites als Современная русская
литература (Moderne Russische literatuur)
van Vjatsjeslav Koeritsyn en Журнальный
зал (De tijdschriftenzaal).
Met VAVILON wilde Dmitri Koezmin,
een van de centrale figuren van de VAVILONgroep,
niet alleen teksten publiceren, maar
ook een beeld geven van andere literaire activiteiten
in de jaren negentig. De site werd
daarom aangevuld met informatie over het
literaire leven in Moskou, zoals aankondigingen
van literaire avonden en boekpresentaties.
En met digitale versies van tijdschriften,
waaronder zijn eigen VAVILON, en almanakken
van de festivals van het vrije vers die hij
organiseerde. Van belangrijke uitgeversseries
werden titelcatalogi opgenomen. Een groot
aantal hieruit is elektronisch beschikbaar.
Verschillen in literaire opvattingen tussen
de VAVILON-groep en jongere schrijvers
leidden er in 2004 toe dat het forum werd
opgeheven. VAVILON dient sindsdien nog
slechts als een archief voor het literaire leven
van Moskou, evenals voor de tijdschriften uit
voornamelijk de jaren negentig. De overzichten
van de uitgeversseries van dichtbundels
zijn deels bijgehouden tot ongeveer 2006,
sommige tot en met 2011.
vavilon en proekt argo
Ook na 2004 bleef de site VAVILON zelfstandig
bestaan. Vanaf 2006 vormt hij ook het
belangrijkste onderdeel van Proekt ARGO
Proekt ARGO is VAVILON in een nieuw jasje.
De homepage met zijn schreefloze letters en
strakke lay-out vormt een groot contrast met
de pagina’s met sierlijke letters, illustraties
van oude drukpersen en ganzenveren en de
kleur van vergeeld papier van VAVILON.
De belangrijkste inhoudelijke uitbreiding
is TextOnly, een elektronisch tijdschrift met
gedichten, verhalen, essays en vertalingen.
Het verdient aanbeveling de bijbehorende
lijst van auteurs te raadplegen, want deze zijn
niet allemaal opgenomen bij de ‘Litsa’ van VAVILON.
1 http://vz.ru/culture/2011/11/30/542863.html
2 Golub, Peter 2011. ‘Vavilon and the Young
Poets: A New Subfield of Russian Poetry’. In:
Forum for Modern Language Studies 47, 4, 381.
3 Ibid.