Sanja Kregar



Over Goran Tribuson



Het gebeurt niet dagelijks dat een hedendaagse Kroatische schrijver in één adem wordt genoemd met zijn grote voorgangers Miroslav Krleža en Ivo Andrić. De in Nederland steeds bekender wordende Goran Tribuson (1948) is die eer ten deel gevallen in het onlangs verschenen artikel van Maurice Woestenburg in het programma VPRO boeken.1

Volkomen terecht. Tribuson is een reus in de Kroatische literaire wereld van vandaag. Hij is ruim veertig jaar actief als schrijver. In die tijd heeft hij uiteraard veel gepubliceerd, daarbij een scala bestrijkend dat loopt van korte verhalen, romans, essays, anthologieën en literaire kritiek tot film- en televisiescenario’s.

In 2008 werd hij gewoon (dus regulier) lid van de Kroatische Academie van Kunsten en Wetenschappen. Dit is een niet mis te verstane positie – eerbiedig aangeduid als ‘Akademik’– de hoogste die bereikt kan worden door schrijvers en wetenschappers in het land. Men sprak van een ‘jonge Akademik in spijkerbroek’, daarbij niet alleen doelend op zijn kleding en de relatief jonge leeftijd waarop hij zijn werk met een dergelijke krans beloond zag worden, maar ook op zijn proza. Tribuson gaf op een voortreffelijke wijze de straattaal en de straatgewoontes een plaats in zijn romans. Voor wie de Kroatische literaire scène uit de voorgaande periode kent, is het meteen duidelijk dat het geen kleinigheid betreft.

Inmiddels is het volgende werk van hem in het Nederlands vertaald: De fanclub2, Het grijze gebied3 en Andermans zaken4. Deze keuze is niet helemaal toevallig. De genoemde werken zijn uitgegeven in de Bibliotheek KLIN5, Kroatische Literatuur In Nederland, waarin de nadruk ligt op het proza in de periode vanaf het jaar 1990.

In zijn jongere jaren blonk Tribuson uit door zijn fantastische verhalen. Hij maakte deel uit van de groep van de ‘Kroatische Borgesianen’,6 die in navolging van de Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges hun toevlucht zochten in de fantasie, in hun geval om te ontsnappen uit de verpletterende werkelijkheid van het totalitaire communistische regime in Joegoslavië van de jaren zestig en zeventig. Volgens kenners behoren Tribusons fantastische verhalen tot de beste van het genre in die tijd.

In 1998 keerde Tribuson, inmiddels meer georiënteerd op realistisch, maatschappelijk betrokken en autobiografisch proza, voor even terug naar het fantastische en absurdistische. Hij publiceerde Cabaretster, de nieuwe verhalen met daarin ook Angel Toth, de voetbalprofeet of Een biografie in zes regels. In dit prozastuk gebruikt Tribuson de historische gebeurtenissen van de twintigste eeuw als achtergrond voor zijn vertelling over de avonturier en voetbaltheoreticus Angel Toth.

Het begin van deze tekst is in 2013 in het Nederlands gepubliceerd als onderdeel van Voetbal, engelen, oorlog – een bloemlezing uit het Kroatische fictieve proza tussen 1990 en 2010.7 Hier verschijnt het niet eerder gepubliceerde middenstuk van het werk.

Als mens is Tribuson bescheiden en teruggetrokken. Hij is iemand die de publiciteit schuwt en weinig moeite doet om bekend te worden buiten de grenzen van zijn eigen land. Wellicht is dat de hoofdreden dat hij, ondanks zijn onbetwiste schrijverstalent, rijke oeuvre, invloed op jongere schrijvers en zijn stevige, centrale plaats in de hedendaagse Kroatische literatuur relatief onbekend is elders in de wereld.




1 http://boeken.vpro.nl/artikelen/2013/augustus/moderne-kroatische-literatuur.html.
2 Goran Tribuson: De fanclub, Zoetermeer 2011, KLIN in samenwerking met Free musketeers.
3 Goran Tribuson: Het grijze gebied, de tweede zaak van politie-inspecteur Banić, Groningen 2012, KLIN in samenwerking met PAMAC.
4 Goran Tribuson: Andermans zaken, het eerste geval van politie-inspecteur Banić, Groningen 2013, KLIN in samenwerking met PAMAC.
5 Kroatische Literatuur In Nederland (KLIN): www.kl-in.eu.
6 Aanduiding van een groep schrijvers in de jaren zeventig. Sinds de literaire critica Nada Pinterić in 1972 deze vergelijking trok, werd het begrip verder uitgewerkt en ook gebruikt door andere critici.
7 KLIN in samenwerking met PAMAC, Groningen.



<   

TSL 65

   >